****

    Indeks
    Życiorys
    Publikacje
   
   Prezentacje



    Journal Club
   
   Delta

   
Kontakt
    E-mail

       In English

Błyski gamma są to chwilowe pojaśnienia obserwowane na niebie w zakresie promieniowania gamma (energie fotonów są rzędu setek kiloelektronowoltów), rejestrowane przez satelity, specjalnie w tym celu umieszczone na orbicie okołoziemskiej. Astronomowie od wielu lat fascynują się tymi zjawiskami i formułują najrozmaitsze hipotezy mające wyjaśnić skąd one pochodzą i w jaki sposób powstają.
* Obserwacje błyskow

Mierzone obserwable dla błysków gamma to pewne charakterystyczne wielkości. Pierwszą z nich jest czas trwania zjawiska. Czas ten, oznaczony jako T90 [s], określa w ciągu ilu sekund do detektora dotarło 90 proc. fotonów gamma. Dokładniejsze zmierzenie czasu nie jest możliwe, z uwagi na stałą obecność fotonów tła, natomiast T90 okazuje się być całkiem niezłą charakterystyką. Obok niego używa się również T50 [s], zdefiniowanego analogicznie, jako czas w przeciągu którego połowa fotonów gamma dotarła do detektora. Drugim mierzonym parametrem jest zintegrowany po czasie strumień energii, F [erg/cm2] (fluencja). Można go mierzyć w różnych przedziałach energii, i typowo w detektorach używa się kanałów w zakresach 20-50, 50-100, 100-300 i ponad 300 keV, a całkowity strumie? to Ftot = F20-50+F50-100+F100-300+F>300. Używając strumieni zmierzonych w poszczególnych kanałach można obliczyć też tzw. twardość błysku, czyli to, jak duży jest udział fotonów bardzo energetycznych w stosunku do tych mniej energetycznych (np. H32 = F100-300/F50-100 a H321 = F100-300/(F20-50+F50-100)). Mierzyć można też strumień fotonów podczas maksimum błysku, P [N/s/cm2], zliczony (zbinowany) w jakimś małym przedziale czasu, np. 64, 256 lub 1024 milisekundy.

* Dwie klasy rozbłysków gamma

Rozbłyski gamma były klasyfikowane na różne sposoby. Najprostsza klasyfikacja, jednoparametrowa, opiera się na podziale próbki (około dwóch tysięcy) błysków na grupy na podstawie pojedynczej zmiennej: T90. Nie było trudno zauważyć, ze błyski gromadzą się w dwie grupy, nazwane krótkimi (T90 < 2 s) i długimi (T90 >2 s). Błyski krótkie cechują się ponadto twardszymi widmami, niż błyski długie. Klasyfikacja rozbłysków gamma oparta na ich własnościach obserwowanych powinna mieć zasadniczo odzwierciedlenie w klasyfikacji opartej na ich faktycznych, fizycznych własnościach. Przykładowo, wielkością zarejestrowaną przez detektor jest strumień fotonów w pobliżu Ziemi, natomiast wielkością charakterystyczną dla zjawiska jest jego jasność emitowana. Wielkości te możemy w jakiś sposób powiązać ze sobą, jeśli poznamy odległość do ?ródła rozbłysku. Dopiero gdy pozbędziemy się obciążenia związanego z problemami obserwacyjnymi, możemy rozpocząć wysuwanie hipotez na temat fizycznych mechanizmów w wyniku których produkowane są rozbłyski.